Afscheid nemen en palliatieve zorg

Actueel
Palliatieve zorg

Je bent ziek en je kunt niet meer genezen. Dan word je vaak afhankelijk van palliatieve zorg. Het doel van de behandeling kan dan niet meer de genezing van de patiënt zijn.

De zorg is er dan nog alleen op gericht, om de kwaliteit van leven zo lang mogelijk in stand te houden. Wanneer we het over palliatieve zorg hebben, denken we meestal aan de laatste fase van het leven. In een toenemend aantal gevallen gaat het daarbij om mensen, die kanker hebben . De tendens is de laatste jaren, het mogelijk te maken, om de patiënt thuis te laten sterven. Dat is ook meestal de wens van de zieke en de familie. Met hulp van de huisarts en de thuiszorg begeleidt men de ongeneeslijk zieke naar het levenseinde. De huisarts schrijft daarbij medicatie voor, om de symptomen van de ziekte te onderdrukken. Te denken valt daarbij aan morfine voor de pijnbestrijding, Haldol tegen angst en onrust, Temazepam als slaapmedicatie etc. De thuiszorg komt een paar keer per dag voor de lichamelijke verzorging (wassen, douchen, verschonen, het voorkomen van doorligwonden door een bedlegerige patiënt regelmatig in bed te draaien etc) . Zij zorgen er ook voor, dat de door de huisarts voorgeschreven medicatie op tijd aangereikt wordt. Het einde van de palliatieve behandeling is vaak sedatie (de patiënt wordt met medicatie in een soort coma-achtige toestand gebracht, waaruit hij niet meer ontwaakt). Ook wordt er uiteindelijk soms euthanasie toegepast (de patiënt sterft geen natuurlijke dood, maar ten gevolge van een dodelijke injectie).

Hoe kijkt de klassieke homeopathie tegen deze vorm van palliatieve zorg aan?

Palliatieve zorg behoort meer te zijn, dan het onderdrukken van lichamelijke en geestelijke klachten. Het valt op, dat er in bovenstaande opsomming niets geregeld is wat betreft de mentaal emotionele begeleiding van de stervende en zijn familie. De stervende is bezig zijn leven af te sluiten en dat gaat vaak met veel emoties gepaard. Tevredenheid over het afgelegde levenspad, maar ook gevoelens van verdriet, boosheid, angst, paniek en onzekerheid. Het is een belangrijk onderdeel van het stervensproces. De familie van de patiënt en/of de thuiszorg heeft hier nogal eens moeite mee: “Dokter, vandaag is hij weer zo onrustig, hebt u daar niets voor?” “Vannacht heeft hij wel zes keer gebeld, hebt u geen slaapmiddel voor hem?”

De steun aan de patiënt ligt volgens mij te zeer op het willen onderdrukken van klachten. De stervende mag niet lastig zijn. Waarom niet?? Is het zo gek, dat hij om onze aandacht en steun vraagt? Mag hij niet verdrietig zijn, dat hij zijn geliefden moet verlaten? Goede palliatieve zorg zal op de eerste plaats hiervoor aandacht moeten hebben. Onderdrukkende medicatie is dan vaak minder nodig.

Ook zorg voor de familie mag niet vergeten worden. Zij hebben onze steun tijdens dit lastige stukje van hun leven hard nodig. Een goede zorgverlener in dit palliatieve proces zal zich bescheiden opstellen. Er –zijn, dienstbaar zijn is belangrijker dan steeds willen handelen. Een luisterend oor heeft meer waarde dan protocollen. Een hand vasthouden geeft meer steun dan voortdurend praten. Tijdens mijn werkzaamheden in een hospice heb ik gemerkt, dat een uurtje in stilte bij een stervende zitten hem veel rust geeft. Het gevoel, dat iemand aanwezig is, die er gewoon voor jou is neemt veel angst weg, bijvoorbeeld de angst, om in eenzaamheid te moeten sterven. Veel patiënten kwamen binnen met een euthanasieverklaring, maar in de 9 jaar, dat ik daar als vrijwilliger was heb ik maar 3x meegemaakt, dat euthanasie inderdaad uitgevoerd werd. Vrijwel alle gasten legden op een menswaardige wijze het laatste stukje van hun levenspad af. De rust en de aandacht waren de pijlers van de zorg. Hoe minder onderdrukkende geneesmiddelen, hoe makkelijker het stervensproces.

De natuur zijn gang laten gaan

Ons uitgangspunt zou moeten zijn: We moeten de natuur zoveel mogelijk zijn gang laten gaan. Zo weinig mogelijk in dat natuurlijke stervensproces ingrijpen. Zoals onze geboorte met beheersbare pijn en moeite gepaard ging, zo stelt de natuur ons ook in staat, om menswaardig te sterven met beheersbare pijn en moeite. Die natuurlijke aanleg moeten we reeds tijdens ons leven koesteren, door zorgvuldig met ons lichaam om te gaan. Ondersteun het lichaam met goede biologische voeding en een verstandige levenswijze. Onderdruk lichamelijke klachten niet met agressieve medicijnen. Die ondermijnen je levenskracht. Die levenskracht heb je in het stervensproces nodig, om menswaardig afscheid van het leven te kunnen nemen.

In de klassieke homeopathie beschikken we over een aantal prachtige geneesmiddelen, die dit rustige stervensproces mogelijk maken. Met name bij verdriet, boosheid, onrust, angst of paniek zetten we deze middelen met succes in. Zij maken het de patiënt mogelijk, om die gevoelens te accepteren en ze een plaats te geven. Ook beschikken we over prima middelen voor het verlichten van de pijn. Ze hebben niet de bijwerkingen en nadelen van bijvoorbeeld morfine. Die zijn namelijk niet gering: vaak een verwarde en angstige patiënt , die niet meer helder van geest is.
Ik wil met het volgende verhaal afsluiten: in het hospice was een vrouw van 93. Zij had geen kinderen en geen familie meer. Zij was terminaal ziek en leefde al weken op wat slappe thee. Ze kwam het hospice binnen met geen enkel medicijn. Zij had nog steeds een levendige geest en elke avond keek ze vanuit haar bed naar Lingo. Om acht uur wilde ze altijd gaan slapen. Ook op de laatste dag van haar leven was dat het geval. Om half elf ademde ze niet meer en rustte zij in vrede.

Dit artikel is geschreven door Klassiek Homeopaat RH Hans Leushuis.