Een falend kinkhoestvaccin tijdens de zwangerschap

Nieuws
'Kinkhoestvaccin' voor zwangeren

Sinds december 2019 krijgen  vrouwen tijdens de zwangerschap in de 22e week een kinkhoestvaccinatie (DKT) aangeboden. Voor de belangrijkste reden voor invoering van deze prenatale of maternale vaccinatie, het verminderen van complicaties en sterfgevallen onder zuigelingen jonger dan 2 maanden ontbreekt echter het bewijs van effectiviteit, zo klinkt het ook uit reguliere hoek. (bron: 2, 3)

Bescherming van 30 jaar versus 3 jaar

Vóórdat er begonnen werd met vaccineren tegen kinkhoest in Nederland in 1954 was de ziekte al bijna niet meer dodelijk, dankzij betere hygiëne, goede huisvesting en schoon drinkwater. Men ging er in het begin vanuit, zonder dat hiervoor enig bewijs was, dat een vaccinatie hetzelfde of zelfs betere bescherming bood dan het doormaken van de ziekte. Nu stapelen de bewijzen zich op voor het tegendeel. Een studie uit 2010 stelt dat de natuurlijke immuniteit tegen kinkhoest na het doormaken van de ziekte tenminste 30 jaar voortduurt (bron: 4), terwijl de immuniteit na vaccinatie ten hoogste 3 jaar duurt. (bron: 5)

Voordat met vaccineren werd begonnen kwam kinkhoest vooral voor op de leeftijd tussen 2 tot 10 jaar, waarop kinkhoest goed doorgemaakt kan worden. Het doormaken van kinkhoest in de eerste levensmaanden kan heftig zijn, omdat de longen nog klein zijn en het slijm moeilijk kan worden opgehoest. Vanaf 4 tot 6 maanden lukt dit al beter.

Falend vaccin

Het kinkhoestvaccin valt onder de noemer ‘falend vaccin’, omdat de eiwitten van de huidige bacterie zijn veranderd. Een nieuw kinkhoestvaccin is daarom nodig. Sinds 1996 is er een stijging te zien van het aantal kinkhoestgevallen, ondanks de hoge vaccinatiegraad in Nederland (93,1%) in die tijd (bron: 6). Kinkhoest komt dan ook nog volop voor; elk jaar weer, zowel bij gevaccineerden als bij niet-gevaccineerden. Ondanks jarenlange vaccinatie en diverse maatregelen, zoals eerder beginnen met vaccineren en vaker herhalen. 

Sinds de vervanging in 2005 van het hele cel kinkhoestvaccin naar het veiligere maar minder effectieve acellulaire kinkhoestvaccin is er nog een probleem bijgekomen. Na primaire (dat wil zeggen, voor wie dit het eerst ontvangen kinkhoestvaccin is) vaccinatie met het acellulaire vaccin blijft er een levenslange vatbaarheid voor kinkhoest bestaan.  Mede hierdoor zijn heden vooral de jongste baby’s onbeschermd tegen kinkhoest. Ons advies luidt: houd hoestende mensen weg bij baby’s! Tijdens de zwangerschap en het geven van borstvoeding is een voldoende hoge status van vitamine C en D van belang.

Een onderzoek van september 2019 in Journal of the Pediatric Infectious Diseases Society besluit de samenvatting met deze woorden: “Als gevolg van epitoop onderdrukking, zullen alle kinderen, gevaccineerd met DTaP vaccins, hun hele leven vatbaarder zijn voor kinkhoest en er is geen eenvoudige manier om deze verhoogde levenslange gevoeligheid te verminderen.” (bron: 7)

Niet getest

Het kinkhoestvaccin zit in een cocktail, zwangere vrouwen krijgen dus geen monovaccin zoals wel wordt gesuggereerd, maar zullen de DKT of DKTP aangeboden krijgen. Ook al zijn een paar vaccins goedgekeurd voor zwangeren, een feit blijft, dat de veiligheid van het vaccin nooit bij zwangeren is getest, d.w.z. de zwangere en het ongeboren kind zijn ‘proefkonijnen’. Bijwerking laten zich pas zien na de vaccinatie en komen bij beide vaccins in hoge mate voor, ook al worden deze steevast ontkend. Raadpleeg hiervoor ook het nvkp kinkhoestdossier. (bron: 8)

‘Blunting’ effect

Een ander onderzoek van juli 2019 (bron: 9) meldt, dat er aanwijzingen zijn, dat DKTP-vaccinatie van de moeder een negatief effect heeft op de hoeveelheid antilichamen tegen kinkhoest bij zuigelingen na de gebruikelijke primaire vaccinatie en revaccinatie (zgn. blunting-effect) Hoe groot dit blunting, dempende, -effect is zal op termijn moeten blijken uit epidemiologisch onderzoek bij oudere kinderen. 

Alarmbellen

Het ontbreken van een bewijs van veiligheid en effectiviteit van het maternale ‘kinkhoest’ vaccin zou bij elke zwangere vrouw de alarmbellen mogen doen rinkelen! Lees in ieder geval de bijsluiter! (bron: 10)

Bronnen:

  1. RIVM: https://www.rivm.nl/kinkhoest/kinkhoestvaccinatie-voor-zwangere-vrouwen?fbclid=IwAR3gn_YgUJsMXVLE1o7UFHyF4SKw4nBzymPPuK5TQpAqmeqt1QiVDQg_t-E  
  2. Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde (ntvg) 10-12-2018: “Maternale kinkhoestvaccinatie is voorbarig’. https://www.ntvg.nl/artikelen/nieuws/maternale-kinkhoestvaccinatie-voorbarig
  3. https://www.ge-bu.nl/artikel/kinkhoestvaccinatie-voor-zwangere-vrouwen?full&fbclid=IwAR3ZfffPdUNSvF6uNrG2nGfSFjSN3AIXsiYItwkTnmLjZY227UeUfZdWz  
  4. Wearing, HJ, Rohani P.2009. “Estimating the Duration of Pertussis Immunity Using Epidemiological Signatures.” PLoS Pathog. Oct;5(10). PMID 19876392
  5. Feunou 2010, Long-term immunity against Pertussis induced by a single nasal administration of live attenuated Pertussis BPZE1, PMID:20708998’
  6. Een nieuw kinkhoestvaccin is nodig, zo betoogt Elise Hovingh in haar proefschrift: https://www.medischcontact.nl/nieuws/laatste-nieuws/artikel/beter-vaccin-tegen-kinkhoest-nodig.htm
  7. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/30793754?fbclid=IwAR0pLXx6nK2H_SrKI32lQ1TngjbHDxA9MZS5Mp5uiY484wJdrgeMaGpTkrw En: https://academic.oup.com/jpids/advance-article-abstract/doi/10.1093/jpids/piz005/5359449?redirectedFrom=fulltext
  8. https://www.nvkp.nl/ziekten-en-vaccins/overzicht/kinkhoest/
  9. https://www.thelancet.com/journals/eclinm/article/PIIS2589-5370(19)30103-8/fulltext?fbclid=IwAR2MSeUz2HgcBrgnhGGn8lZ1y8WWneyzJPppTBdIvYMZLi2N8gue9dS1vJo 
  10. Bijsluiter: https://www.geneesmiddeleninformatiebank.nl/ords/f?p=111%3A3%3A%3ASEARCH%3ANO%3A%3AP0_DOMAIN%2CP0_LANG%2CP3_RVG1%3AH%2CNL%2C35121